میراث آریا: در سال ۲۰۲۰، باستان‌شناسان در حال حفاری محوطه‌ای باستانی در نزدیکی ساحل دریاچه شیاداکو در غرب تبت بودند که شش قطعه سنگی غیرعادی را کشف کردند. هر کدام از این اشیا طولی به اندازه تقریبا نصف پایه توپ گلف داشتند، نوک‌تیز بودند و در سمت مخالف تیزی، دهانه‌ای سوراخ‌دار به چشم می‌خورد. یون چن، فارغ‌التحصیل از دانشگاه سیچوآن چین و یکی از اعضای گروه محققان، می‌گوید این اشیا شبیه سوزن‌های ضخیم خیاطی بودند و زیبایی آن‌ها حیرت‌انگیز بود.
اکنون، براساس مطالعه‌ای که در مجله گزارش‌های علوم باستان‌شناسی منتشر شده است، چن و همکارانش نتیجه گرفته‌اند که این آثار، در حقیقت سوزن‌های خیاطی سنگی بودند و با قدمتی حدود ۹ هزار سال، قدیمی‌ترین سوزن‌های شناخته‌شده در دنیا محسوب می‌شوند. همچنین، این سوزن‌ها قدیمی‌ترین ابزار سنگی تیزشده‌ای هستند که تا به حال در فلات تبت کشف شده‌اند، جایی که انسان‌های باستانی باید برای بقا با آب‌وهوای نامساعد مقابله می‌کردند.
ظهور سوزن‌های چشمی، نقطه عطفی در تمدن بشر بود. زیرا این نوع ابزار به اجداد ما امکان می‌داد تا لباس‌ها و سرپناه‌های بادوام‌تر و ایمن‌تری بسازند و در کشف محیط‌های جدید و زندگی دائمی در مناطق سردتر، بهتر عمل کنند.
قدیمی‌ترین سوزن‌های کشف‌شده از استخوان ساخته شده‌اند. باستان‌شناسان در حفاری غار دنیسووا در روسیه، تعدادی از این سوزن‌ها را کشف کردند که حدود ۵۰ هزار سال قدمت دارند. اما قدیمی‌ترین سوزن‌های سنگی که در استان هنان در چین کشف شدند، فقط ۲۷۰۰ سال قدمت داشتند.
بااین‌حال، کشف سوزن‌های جدید، ظهور سوزن‌های سنگی را تا حدود شش هزار سال دیگر نیز به عقب بازمی‌گرداند. به گزارش ساینس، گروه محققان در مجموع شش سوزن کشف کردند که از سنگ‌های ترمولیت، سرپانتین، اکتینولیت و تلک ساخته شده بودند. رنگ سنگ‌ها بین سبز تا کرم است و ترمولیت، تقریبا ۷۰ برابر از تلک سخت‌تر است. فقط دو مورد از اشیا کاملا سالم هستند و چشم‌ها، در چهار مورد از آن‌ها حفظ شده‌اند.
میکروسکوپ‌سنجی میدانی فوق عمیق و مدل‌سازی سه‌بعدی، نشان داد که سوزن شماره یک، طولانی‌ترین، عریض‌ترین و ضخیم‌ترین نمونه از سوزن‌ها، دارای آثار متراکم و عمیقی است که در طول آن، در همه‌ی طرف‌ها کشیده شده و نشانگر خراشیده‌شدن است.
این آثار نواری‌شکل در پس علائم ریزتر و چندجهته تیزشدگی پنهان شده بودند، بدین معنی که سوزن در ابتدا به شکل فعلی تراشیده و سپس خراشیده شده تا نوک‌تیز شود. نوک آن نیز دارای آثاری از تیزشدگی افقی است که با آثار خراش مورب، پوشانده شده است.
یعنی سوزن باز هم تراشیده شده تا تیزتر شود. سپس، بالای سوزن سوراخ شده تا به شکل چشم درآید. بزرگ‌ترین سوراخ چشمی، سه میلی‌متر و کوچک‌ترین سوراخ چشمی، ۱٫۳۷ میلی‌متر عرض داشت.
سایر سوزن‌ها نیز دارای الگوی شیارهای راه‌راه مشابهی هستند که نشان می‌دهد همه آن‌ها با روش مشابهی ساخته شده‌اند. بر اساس تاریخ‌گذاری رادیوکربن قطعات زغال چوب و استخوان‌های حیوانی که با سوزن‌ها کشف شد، قدمت آن‌ها به زمانی بین سال‌های ۷۰۴۹ تا ۶۵۶۸ پیش از میلاد می‌رسد.
محققان برای تأیید روش ساخت سوزن‌ها، تلاش کردند تا نحوه تراشیدن، تیزکردن و ایجاد سوراخ موردنظر را با استفاده از صفحات ترمولیت و ابسیدین تکرار کنند. ابسیدین سنگ سختی است که لکه‌های ریزی از آن، در سوزن شماره یک تعبیه شده بود.
تیم پس از ۵۰ دقیقه، موفق شدند تا شیارهای نواری‌شکل سوزن‌ها را بازسازی کنند. پس از دور دوم سایش افقی سنگریزه‌های ناهموار به مدت حدود ۳۰ دقیقه، آثار تیزکردن نیز آشکار شد. محققان به مدت پنج دقیقه محل قرارگیری سوراخ چشمی‌شکل را با استفاده از مته ابسیدین کندند و پس از آن، چشم نیز با سوراخی صاف، مشابه سوراخ‌های سوزن‌های کشف شده، پدیدار شد.
محققان دریافتند که کل فرآیند ساخت سوزن‌های سنگی، حداقل هفت برابر بیشتر از ساخت سوزن‌های استخوانی نرم‌تر و انعطاف‌پذیرتر زمان می‌برد. چن می‌گوید این امر نشان می‌دهد که تبتی‌های باستان، به دلایل خاصی به جای استخوان از سنگ استفاده می‌کردند. او می‌افزاید: از آنجایی که سوزن‌های سنگی از سوزن‌های استخوانی سخت‌تر و ضخیم‌تر بودند، به این نتیجه رسیدیم که سوزن‌های سنگی ممکن است برای دوخت مواد ضخیم‌تری مانند خیمه استفاده شده باشند.
شیارهای سوزن شماره شش، دارای ردپایی از رنگ قرمز هستند که بعدا به عنوان رنگدانه اخرا شناسایی شد. این بدین معنی است که سوزن با اهداف مذهبی و آیینی ساخته شده بود.
اما سوزن‌ها گذشته از شکل خاصشان، نکته‌های بیشتری برای ارائه داشتند. محققان پس از بررسی میکروسکوپی سوزن شماره شش، ردی از رنگ قرمز روشن غنی از رنگدانه اخرا را کشف کردند که زمانی کل سطح سوزن را پوشانده بود.
این کشف، اولین استفاده از رنگدانه اخرا در فلات تبت را تا ۴۵۰۰ سال به عقب بازمی‌گرداند و سوزن را به قدیمی‌ترین نماد فرهنگی تبت تبدیل می‌کند. به نقل از محققان، رنگ قرمز برای تبتی‌های باستانی دارای اهمیت مذهبی و آیینی بسیار بالایی بود، زیرا به اعتقاد آن‌ها زندگی و انرژی را به بطن اشیای سنگی می‌دمید و ارواح شیطانی را دور نگه می‌داشت.
فرانچسکو دریکو، انسان‌شناس از دانشگاه بوردو، می‌گوید مطالعه ستودنی است، اما به گمان او، نوک سوزن‌ها برای دوختن بیش‌ازحد صاف است و این اشیا احتمالا با اهداف نمادین‌تری به کار می‌رفتند.
او می‌گوید ساده‌ترین توضیح این است که سوزن‌ها به عنوان زیورآلات شخصی استفاده می‌شدند. این واقعیت که برخی سوزن‌ها از تالک ساخته شده‌اند، مدرک دیگری برای رد فرضیه سوزن است، زیرا تاک برای سوراخ‌کردن مواد سخت، بیش از حد نرم است.
یوعه هو از دانشگاه سیچوآن و یکی از اعضای تیم، در پاسخ می‌گوید ابعاد سوزن‌های سنگی کشف‌شده بیشتر از آویزهای سنگی، به سوزن‌های استخوانی شباهت داشت و الگوهای سایش در نوک سوزن‌ها، به طور چشمگیری مشابه نمونه‌هایی است که در نوک سوزن‌های استخوانی دیده می‌شود.
ادوارد جولی، باستان‌شناس از دانشگاه آریزونا، می‌گوید این مطالعه جالب و پذیرفته‌شده است. اما همه با سوزن‌بودن این اشیا موافق نیستند.
به اعتقاد او، ممکن است احتمال سومی نیز وجود داشته باشد: این اشیا ابزاری برای بافتن تورهای ماهیگیری بوده باشند.
او می‌گوید با توجه به نزدیکی محوطه باستان‌شناسی به دریاچه، بهتر بود که نویسندگان این احتمال را نیز در نظر می‌گرفتند.
انتهای پیام/
نظر شما